اشعه UVB درمانی مؤثر برای بیماری پسوریازیس
اشعه UVB درمانی مؤثر برای بیماری پسوریازیس

فتوتراپی یا نور درمانی (Light therapy) یکی از درمان های رایج در بیماری پوستی پسوریازیس است که با استفاده از لامپ های uv یا اشعه ماوراء بنفش انجام می شود یکی از بیماری هایی که به طور شایع مورد نور درمانی قرار می گیرد پسوریازیس است همچنین استفاده از نور این لامپ ها در درمان بسیاری […]

فتوتراپی یا نور درمانی (Light therapy) یکی از درمان های رایج در بیماری پوستی پسوریازیس است که با استفاده از لامپ های uv یا اشعه ماوراء بنفش انجام می شود یکی از بیماری هایی که به طور شایع مورد نور درمانی قرار می گیرد پسوریازیس است همچنین استفاده از نور این لامپ ها در درمان بسیاری از بیماری های پوستی مورد استفاده قرار می گیرد هرچند وقت یکبار دستگاه های جدید با طول موج های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. اشعه درمانی به معنی قرار دادن پوست در برابر نور ماوراء بنفش به صورت منظم و تحت نظارت پزشکی می باشد. درمان در مطب پزشک یا درمانگاه پسوریازیس و یا در خانه با دستگاه فتوتراپی انجام می شود و کلید موفقیت در درمان سازگاری با نور است.

تاریخچه استفاده از نوردرمانی:

بسیاری از فرهنگ های کهن، از جمله مردم یونان باستان، مصر باستان، و روم باستان است اشکال مختلف نور درمانی را استفاده کردند. مهاجران اینکا، آشوری و مهاجران نخستین آلمانی نیز خورشید را به عنوان خدای آورنده سلامتی پرستش می کردند. ادبیات پزشکی هند که تاریخ آن به ۱۵۰۰ پیش از میلاد برمی گردد درمانی مرکب از گیاهان با نور خورشید طبیعی را برای درمان مناطق بدون رنگدانه پوست توصیف می کند. در ادبیات بودایی از حدود ۲۰۰ میلادی و در اسناد چینی مربوط به قرن دهم منابع مشابه وجود دارد.

اشعه خورشید از زمانهای دور در درمان بیماریهای مختلف پوستی به کار میرفته است. برهمین اساس دستگاههایی ساخته شد که بخشهای مفید این اشعه را تولید میکند. به درمان بیماریها با این دستگاه نور درمانی یا فتوتراپی گفته میشود.در حال حاضر نور درمانی با اشعه ماورای بنفش باند باریک شایعترین روش نوردرمانی در درمان بیماریهای پوستی است.
پزشک فاروئی، نیلز فینسن به عنوان پدر فتوتراپی مدرن شناخته می شود. اولین منبع نور مصنوعی را برای این منظور، ساخت و از اختراع خود برای درمان لوپوس ولگاریس استفاده کرد. جایزه نوبل در فیزیولوژی یا پزشکی را در سال ۱۹۰۳ دریافت کرد.

از آن زمان به بعد یک آرایه بزرگ برای درمان با استفاده از نور کنترل شده توسعه یافته است. اگرچه درک عمده مصرف کنندگان از ” نور درمانی” مربوط به درمان اختلال خلقی فصلی و بیماری های پوست مثل پسوریازیس است، کاربردهای دیگر شامل استفاده از لیزر کم توان، نور قرمز، مادون قرمز نزدیک و لامپهای ماوراء بنفش برای کنترل درد، رشد مو، درمان پوست، و تسریع بهبود زخم است.

درمان پسوریازیس با فتوتراپی UVB:

محبوب ترین نوع نور درمانی، درمان پسوریازیس با UVB است.افراد زیادی از پسوریازیس رنج می برند و نور درمانی UVB موثرترین درمان برای پسوریازیس می باشد. یکی از ویژگی های پسوریازیس التهاب موضعی با واسطه سیستم ایمنی است. اشعه ماوراء بنفش برای سرکوب سیستم ایمنی بدن و کاهش پاسخ های التهابی شناخته شده است. دو نوع درمان UVB وجود دارد، باند پهن و باند باریک که در نور درمانی برای بیماری های پوستی مانند پسوریازیس از امواج نور ( UV – A با طول موج ۳۱۵-۴۰۰ نانومتر) UV – B (طول موج ۲۸۰-۳۱۵ نانومتر) استفاده می شود. UV – A، در ترکیب با تجویز دارو به صورت خوراکی، به عنوان درمان PUVA شناخته شده است.

تفاوت اصلی بین دو نوع نام برده شده این است که در باند باریک UVB ، لامپ محدوده کوچکتر از نور ماوراء بنفش را آزاد می کند. UVB باند باریک دربسیاری جهات مشابه به UVB باند پهن است. مطالعات متعدد نشان می دهد که UVB باند باریک پسوریازیس را سریع تر پاک کرده و بهبودی طولانی تر از UVB باندپهن است. آن همچنین با درمان های کمتری در هفته نسبت به UVB باند پهن موثر واقع می شود. همچنین در حال حاضر UVB موجود در نور طبیعی خورشید برای درمان پسوریازیس موثر است. UVB به پوست نفوذ میکند و رشد سلول های پوست آسیب دیده را کند می کند و درمان شامل قرار دادن پوست در معرض یک منبع نور UVB مصنوعی برای یک دوره از طول زمان در یک برنامه منظم است که این درمان در یک محیط پزشکی و یا در خانه انجام می شود.

به صورت کلی نور درمانی با اشعه ماورای بنفش باند باریک نسبت به نور درمانی با اشعه ماورای بنفش معمولی چهار مزیت دارد:

۱- مدت اشعه درمانی کمتر ولی شدت آن بیشتر است
۲- دوره درمان با باند باریک کوتاه تر است
۳- احتمال پاسخ درمانی با باند کوتاه بیشتر است
۴- پس از درمان با باند کوتاه بیمار مدت بیشتری در بهبودی میماند

در طول درمان با UVB، پسوریازیس شما ممکن است به طور موقت قبل از بهبود بدتر شود و پوست ممکن است در اثرقرار گرفتن در معرض نور UVB قرمزشده و خارش پیدا کند. برای جلوگیری از تحریک بیشتر ممکن است نیاز به کاهش مقدار UVB باشد گاهی اوقات، عود موقت با دوزهای پایین سطح UVB رخ می دهد که این واکنش معمولا با ادامه درمان حل می شود.

مشخصات دستگاه فتوتراپی:

  • دارا بودن کلیه پروتکل های جهانی درمانی که بطور اتوماتیک دوز اشعه درمانی در هر جلسه را تعیین می نماید
  • قابلیت ذخیره اطلاعات درمانی، مشخصات فردی، نام اپراتور، تاریخ و جزئیات هر جلسه درمانی
  • سطح مقطع هشت ضلعی بوده که دستگاه کد فاصله یکسان لامپ ها تا بدن بیمار را با توجه به اناتومی بدن بیمار فراهم می کند
  • دارای دو هواکش جهت خنک سازی بیمار در حین درمان
  • دارای سیستم هشدار دهنده قوی در موارد اشتباهات فردی اپراتور و تأمین امنیت فردی کامل بیمار
  • دارای ۴۸ لامپ با ۴۸۰۰ وات خروجی

ترکیب UVB با درمان های دیگر:

UVB را می توان ترکیب با دیگر عوامل موضعی و یا سیستمیک به منظور کارآمدی بیشتر انجام داد، اما برخی از آنها ممکن است حساسیت به نور و سوزش را افزایش دهند. ترکیب UVB با درمان های سیستمیک ممکن است به طرز چشمگیری موثر بوده و اجازه می دهد تا دوزهای پایین تر از داروهای سیستمیک مورد استفاده قرار گیرد.

تعداد جلسات در دوره نور درمانی:

روش درمان به صورت سرپایی و با ۵-۲ بار جلسه درمانی در هفته است. میزان اشعه در هر جلسه بیشتر و با دقت به پروتکل درمانی مشخص میشود. پروتکل درمانی بر اساس نوع بیماری، سن، رنگ پوست و سایر عوامل تنظیم میشود. پس از هر جلسه پوست ممکن است رنگ پریده یا کمی تیره باشد که در مورد بیماری پسوریازیس شروع بهبود از جلسه چهارم تا دهم به بعد است.

تعداد جلسات نورگیری در بیماری پسوریازیس از ۲۰۰ جلسه تجاوز نخواهد کرد و پزشک بیمار تصمیم گیر نهایی در استفاده از تعداد جلسات احتمالی خواهد بود.

نکته: تعيين ميزان دوز درماني توسط پزشك و با توجه به نوع بيماری ها و نوع پوست تعيين مي شود.

طول دوره نور درماني به دو فاز تقسيم مي گردد:

مرحله اول: فاز پاكسازي كه طي آن با درمانهاي مكرر پاك شدن ضايعات روي ميدهد.

مرحله دوم: فاز نگهدارنده كه در اين فاز ضايعات پوستي پاك شده اند و براي جلوگيري از عود و شعله ور شدن بيماري درمان انجام ميشود.

نكاتي كه بيماران بايد به آن توجه كنند:

  • فتوتراپي ممكن است باعث آسيب به چشم شود بنابراين در طول درمان چشم ها بايد توسط عينك محافظ پوشيده شود
  • از حمام گرفتن فبل از اشعه تا حد امكان خودداري شود، چون موجب خشكي بيش از حد پوست مي شود
  • چنانچه پس از اشعه پوست دچار اريتم،خارش شديد و يا تاول شده حتما به پزشك مربوطه اطلاع دهيد از قرار گرفتن در معرض اشعه مستقيم آفتاب تا چند ساعت پس از فتوتراپي خودداري كنيد
  • جلسات فتوتراپي را به طور منظم انجام دهيد تا نتيجه بهتري عايد شود.
  • قسمتهايي از بدن كه دچار ضايعه مي باشد بايد در معرض نور قرار گيرد و پوشش نداشته باشد، در حاليكه ساير قسمتهاي بدن بايد پوشيده باشند
  • چنانچه پس از اشعه دچار تغييراتي مانند خارش شديد، تغييرات رنگي غير طبيعي، تاول، سوختگي و …شديد حتما با پزشك مربوطه مشورت نماييد

کمپانی پیشرو درصنعت فتوتراپی:

کمپانی Daavlin درشهر بریان واقع در ایالات اوهایو ایالات متحده آمریکا واقع شده است. Daavlin یک کمپانی شناخته شده در دنیا به جهت کیفیت محصولات و نوآوری های تکنولوژیک از سال ۱۹۸۱ بوده و همواره به عنوان کمپانی پیشرو درصنعت فتوتراپی دنیا شناخته می شود.

فتوتراپی UVB خانگی:

درمان پسوریازیس با یک واحد نور UVB در خانه انتخاب مقرون به صرفه و مناسب برای بسیاری از مردم است. مانند فتوتراپی در یک کلینیک، نیاز به یک برنامه درمانی سازگار دارد. افراد در ابتدا در یک مرکز پزشکی درمان می شود و سپس شروع به استفاده از یک light unitدر خانه می نمایند.
این نکته بسیار حائز اهمیت است که در هنگام انجام فتوتراپی در منزل دستورات پزشک را دنبال و در ادامه به طور منظم چک آپ انجام شود. فتوتراپی در خانه درمان پزشکی است که نیاز به نظارت مراقبت های بهداشتی حرفه ای دارد.همه درمان فتوتراپی، از جمله خرید تجهیزات برای استفاده در منزل، نیاز به نسخه پزشک دارد.

UVB یا نور خورشید؟

اگر چه هر دو UVB و نور ماوراء بنفش (UVA) در نور آفتاب یافت می شود، اما UVB برای پسوریازیس بهترین کاراست. UVB حاصل از نور خورشید به همان شیوه UVB در درمان فتوتراپی عمل می کند.استفاده کوتاه و متعدد از نور خورشید توصیه می شود. شروع با پنج تا ۱۰ دقیقه آفتاب در نیم روز می باشد. به تدریج مدت زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب در صورتی که پوست آن را تحمل کند تا ۳۰ ثانیه افزایش می یابد. برای دریافت بیشتر خورشید، تمام مناطق تحت تاثیر قرار باید بصورت برابر و مناسب دریافت کنند. به یاد داشته باشید که با کرم های ضد آفتاب قسمت هایی از پوست را که درگیر پسوریازیس نمی باشند بپوشانید.از گرفتن بیش از حد آفتاب و آفتاب سوختگی پرهیز نمایید. پس از چند هفته بهبود را خواهید دید. پزشکتان شما را به طور منظم برای تخریب های نور خورشید کنترل نماید.بعضی از داروهای موضعی می تواند خطر ابتلا به آفتاب سوختگی را افزایش دهد. این ها عبارتند از tazarotene، کل تار، Elidel (پیمکرولیموس) و Protopic (تاکرولیموس). افرادی که از این محصولات استفاده می کنند باید با یک پزشک قبل از رفتن در آفتاب صحبت کنند.
افرادی که با استفاده از PUVA و یا اشکال دیگر از نور درمانی درمان می شوند باید از قرار گرفتن در معرض نور طبیعی خورشید اجتناب نمایند و یا بصورت محدود بوده و با نظر پزشک انجام شود.

عوارض جانبی UVB:

شایع ترین عوارض جانبی کوتاه مدت PUVA عبارتند از حالت تهوع، خارش و قرمزی پوست. نوشیدن شیر یا مصرف زنجبیل و یا غذا خوردن در حال مصرف Psoralen خوراکی ممکن است از تهوع جلوگیری کند. آنتی هیستامین ها، حمام با بلغور جو دوسر محصولات های کلوئیدی یا استفاده از محصولات موضعی با کپسایسین ممکن است به تسکین خارش کمک کند. تورم پاها در اثر ایستادن در طی درمان با PUVA ممکن است با پوشیدن ساپورت برطرف شوند.