گیاه صبر زرد با نام علمی آلوئه ورا Aloe vera به عنوان یک گیاه طبی سابقه طولانی مدت دارد و واجد ویژگی‌ های مهم درمانی از جمله تعدیل سیستم ایمنی در بیماری‌ های التهابی پوستی مانند پسوریازیس است. صبر زرد سلول‌ های پوستی مرده را از بین می‌ برد و سلول‌ های جوان را جایگزین می کند بنابراین پوست را تازه و درخشان می‌سازد. تاثیر این گیاه به حدی است که حتی در پیشگیری از بروز بیماری‌ های پوستی نیز موثر است و دارای هورمونها و ترکیباتی است که بلافاصله ضایعه را ترمیم می کند و استعمال موضعی آن برای رفع ناراحتی‌ پوستی پسوریازیس پیشنهاد می‌شود.

تاریخچه:

سابقه آلوئه ورا بسیار طولانی و درخشان بوده و اولین گزارش مکتوب در مورد آن به ۶۰۰۰ سال پیش در غار نوشته ها و کنده کاری های روی ظروف در معابد باستانی مصر میرسد ،کلیوپاترا ملکه زیبای مصر، زیبایی خود را مدیون این گیاه بوده و روزانه به جهت در امان ماندن از شدت آفتاب، پوست صورتش را با ژل آلوئه ورا ماساژ می داده است، همچنین بر اساس منابع قدیمی ارسطو، معتقد خواص آلوئه ورا بوده و به عنوان معتمد الکساندر بدلیل وجود آلوئه ورا در جزیره سوکوترا در اقیانوس هند در سال ۳۳۳ قبل از میلاد جهت درمان زخم های سزبازان خود را متقاعد به تصرف آن جزیره نمود.

شایان ذکر است آلوئه ورا توسط بازرگانان به امریکا ، اسپانیا ، استرالیا ، آفریقا و آسیا حتی جنوب ایران جهت بسط و گسترش کشت آن در سال های قبل از میلاد انتقال داده شده است و به گیاه بومی آفریقا معروف می باشد. در حال حاضر آلوئه ورا در قرن حاضر به عنوان گیاه معجزه گر همچون دری می درخشد.

هم اکنون آلوئه ورا به صورت ژل، پودر، کپسول، عصاره و برگ تازه مورد استفاده قرار می گیرد و در صنایع آرایشی و ده ها موارد دیگر استفاده گردیده و در داروسازی جایگاه مناسبی دارد. يکي از فرآورده‌هاي آلوئه ورا کرم‌هاي ‌هيدرو فيليک تهيه شده از ۵/۰ درصد ژل آلوئه ورا مي‌ باشد که در درمان پسوريازيس بسيار خوب است.

گیاهشناسی:

آلوئه‌ورا بی‌ساقه‌ بوده و البته برخی از آنها دارای ساقه‌ای بسیار کوتاه هستند. این گیاه ۶۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر رشد می‌کند و از طریق پاجوش تکثیر می‌شود. برگ‌های آن نیزه‌ای کلفت و گوشتی با لبه‌های دندانه‌دار است و رنگ آن سبز تا خاکستری می‌باشد. گل‌های آن بر روی سنبله‌ای می‌رویند که گاه تا ۹۰ سانتیمتر درازا دارد. هر کدام از گل‌های آن آویخته‌است و دارای جام لوله‌ای ۲–۳ سانتیمتری می‌باشد.

ترکیبات شیمیایی:

گیاه، حاوی مشتقات هیدروکسی آنتراسن از جمله آلوئین‌های A2 و B به میزان ۴۰–۲۵٪ کل ترکیبات و مشتقات کرومون از جمله آلوئه رزین A2،B و Cاست. ترکیبات مهم دیگر آلوئه شامل قندها از جمله: گلوکز، مانوز و سلولز، آنزیم‌ها از جمله: اکسیداز، آمیلاز و کاتالاز، هچنین ویتامین‌هایی نظیر: B1،B2،B6،C،E و اسیدفولیک و مواد معدنی مانند: کلسیم، سدیم، منیزیم، روی، مس و کروم می‌باشند. صبر زرد موادی نظیر آلوئین فامودین، آنتراکینون، ایزوباربالوئین و مقدار صمغ آن در حدود ۱۲٪ می‌باشد.

رویشگاه‌:

آلوئه ورا به صورت پراکنده در نقاط مختلف سیستان و بلوچستان کشت می شود و بیشترین تراکم آن در بخش مرکزی و در روستاهای مهبان، دشتاندر، رونگ، اورنگ، مته سنگ، کشیک، داروکان، کوچینگ، نسفوران، هیتان، جلایی کلگ، وانان و تیسروک است.

نحوه مصرف:

مصرف موضعی: ابتدا به اندازه‌ی مورد نیاز از نوک برگ بریده و پوست آن را جدا کرده و سپس ژل را به هر نقطه‌ای که ضایعه وجود دارد بمالید، این عمل را در روز ۳ تا ۴ بار مرتبه بعد از شستشوی کامل انجام دهید و نهایتاً در یک دوره ۲۸ روزه نتیجه مثبت و دلخواه حاصل خواهد شد.

مصرف خوراکی: آب آلوئه ورا خاصیت سم زدایی دارد و یك كمك مهم و طبیعی برای سم زدایی از بدن است. انعطاف پذیری مفاصل را بهبود می‌ بخشد و به تولید مجدد سلولهای بدن كمك می‌ كند. عضلات مفصلی را تقویت می‌ كند و در نتیجه درد و التهاب ناشی از ارتریت پسوریازیس را تسكین می‌ دهد. در صورت مصرف خوراکی ژل، روزانه می‌توانید فقط ۱ قاشق غذاخوری از ژل را همراه با عسل یا آب میوه‌ مصرف کنید.

موارد استفاده دیگر الوئه ورا:

حتما تاكنون مطالب زیادی درباره بسیاری از خواص مفید و فراوان آلوئه ورا برای سلامت و شادابی پوست شنیده‌اید، اما آیا از خواص منحصر به فرد این گیاه برای سلامت كل بد مطلع هستید؟ موارد دیگر استفاده درمانی از آلوئه ورا به شرح زیر می باشد:

-آلوئه ورا تقویت‌کننده بدن است.

-آلوئه ورا یبوست را برطرف می‌کند و روده‌ها راتمیز می‌کند.

-آلوئه ورا برای معالجه آسم مفید است و سوء‌هاضمه را برطرف می‌کند.

-آلوئه ورا در معالجه صرع مفید است و خون را تصفیه می‌کند.

-برای برطرف کردن خارش ناشی از گزیدگی حشراتشیرابه آلوئه ورا را روی پوست بمالید.

-اگزما را درمان می‌کند.

-آلوئه ورا برای معالجه اسهال خونی مفید است.

-برای رفع ریزش مو، شیرابه آلوئه ورا به سر مالیده و موها را با آن ماساژ دهید.

-بیماری کبدی را برطرف می‌کند.

احتياط:

براي مصرف بيش از چهار هفته آن، بايد با پزشک مشورت کرد.

در صورت تاثير نکردن تا ۲۴ ساعت پس از مصرف، ممکن است مشکلات جدي وجود داشته باشد که بايد به پزشک مراجعه کرد.

چون تأثير ترکيبات آلوئه در کودکان مشخص نيست، بنابراين در اين گونه موارد بايد با پزشک مشورت کرد.

بهتر است از فرآورده‌هاي صنعتي آلوئه ورا، براي سنين بالاي ده سال و حداکثر به مدت دو هفته استفاده شود. مقدار مصرف عصاره آلوئه در سنين مختلف ۱۷/۰- ۴ ۰/۰ گرم است که اين ميزان معادل ۳۰- ۱۰ ميلي‌گرم هيدروکسي آنتراکينون در روز است.

عوارض جانبي:

در استفاده از این گیاه باید مراقب بود زیرا مصرف بیش از حد آن به صورت خوراکی (مصرف روزانه بیش از یک گرم به مدت طولانی) ممکن است باعث به هم خوردن تعادل آب و الکترولیت‌ها و در نهایت كم‌آبی بدن، سقط جنین، زایمان زودرس، اسهال خونی و ضایعات کلیوی شود زیرا خاصیت مسهلی آلوئه‌ورا باعث دفع بیش از حد آب بدن و در نتیجه بروز ضایعات كلیوی و اسهال خونی می‌شود.

نکات قابل توجه:

بيش از ۳۰۰ گونه آلوئه وجود دارد که مهم‌ترين آنها از نظر استفاده دارويي، آرايشي و بهداشتي، الوئه ورا (Aloe Vera) مي‌ باشد.

منبع جغرافيايي دقيق آلوئه معلوم نيست، ولي به احتمال زياد مربوط به مصر يا خاورميانه مي‌باشد.

مصرف آلوئه‌ ورا به مقدار توصیه‌ شده در كنار میوه‌ های دیگر یا سالاد میوه منعی ندارد اما از مصرف مداوم و روزانه آن باید پرهیز شود. مصرف مداوم این گیاه با تمام خاصیت‌ها و فوایدی كه دارد به كلیه‌ها آسیب جدی می‌رساند.

باید محصولات گیاه آلوئه‌ورا را كه به صورت پماد، كرم، كمپوت و… برگ‌های آن كه به بسته‌بندی‌های فویل‌شده در سوپرماركت‌ها یا داروخانه‌ها موجود است، با توجه به تاریخ انقضای درج شده روی آن مصرف كرد.

آلوئه ورا حاوی ترکیبات شیمیایی است که برای شفای زخم‌ ها یا کاهش درد استفاده می ‌شود، چون خاصیت ضد التهابی دارد.

مصرف در دوران باردادری و شیردهی:

هر گیاه یا ماده‌ای كه خاصیت ملینی قوی دارد، در صورتی كه بیش از اندازه مصرف شود، باعث تحریك شدید روده و در نتیجه فشار بر رحم و سقط جنین می‌شود. به همین دلیل مصرف خوراکی آلوئه‌ورا در زمان بارداری و شیردهی بدون دستور پزشك ممنوع و اما در مصرف موضعی آن منعی وجود ندارد.