لجن درمانی (Sludge treatment) با از بین بردن سلول های مرده، و جایگزین شدن پوست سالم در درمان بسياري از بيماري‌ هاي پوستي مفصلی، از جمله «پسوریازیس» و « ویتلیکو » و سایر موارد، بسيار مفيد است. اغلب بیماری های كلاژن پوستی و مفصلی كه منشاء سایكوسوماتیك (روحی – جسمی) دارند با لجن بعضی از دریاچه ها قابل درمان و کنترل هستند. بیماری پوستی پسوریازیس از جمله بیماری می باشد كه تاثیر درمانی لجن دریاچه بر روی آنها كاملا مشخص است، كه همه این كاربرد های درمانی به علت اثرات فیزیكی، خواص شیمیایی، فیزیكی شیمیایی و خواص بیولوژیکی لجن دریاچه است.

تاریخچه لجن درمانی:

یونانیان باستان کشف کردند، ارزش درمان برخی از گل ها از نظر مواد معدنی غیر قابل حل هستند. که به صورت حمام گلی از آن استفاده می کردند و در بریتانیا و آلمان تحت عنوان مزارع سلامتی نامگذاری شده است. فوایدی که از انواع زیاد و متفاوت گل به دست آمده گفته شده که سلامتی دهنده در ماده گیاهی فرسایش یافته و خاک که در طی سال ها در نقاط خاصی از آنها از نظر کمیت افزایش می یابد وضعیت هریک از آنها متفاوت است با توجه به مواد معدنی و گیاهی که در آن ناحیه یافت می شود یکی از مشهورترین گل ها (Neydharting mudspas) در اتریش و گل یا لجن دریاچه ارومیه (ایران) نشان داده شده که شامل آنتی بیوتیک های طبیعی، ویتامین ها در مقدار بالا به اندازه مواد معدنی و مواد نایاب و سایر مواد ساختاری است.

هیچ کس نمی داند گل درمانی چطور عمل می کند ولی بیشتر تئوری ها معتقدند که مواد مفید موجود در آن به پوست نفوذ می کند. در گل درمانی مواد مفید آن به سادگی به جریان و به گردش خون بدن وارد می شوند و علاوه بر تحریک فیبرهای عصبی کوچک در لایه های خارجی پوست به گونه ای عمل می گردد که کل سیستم عصبی بهره می برند.

درياچه اروميه:

بزرگترين درياچه داخلي و دايمي كشور است كه در شمال غرب فلات ايران بين دو استان آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي از شمال به جنوب كشيده شده است. اين درياچه شورترين درياچه داخلي ايران و بعد از درياچه بحرالميت در فلسطين شورترين درياچه جهان است كه از نظر وسعت نيز بيستمين درياچه بزرگ جهان مي باشد.

آب و خصوصا لجن درياچه اروميه با داشتن املاح فراوان معدني به ويژه كلرور و سولفات (گوگرد) و تركيبات آهن و يد و مقدار مناسبي نمك و قدرت جذب حرارت زياد و مواد آلي متعدد و ميزان راديواكتيويته متناسب يكي از مرغوبترين لجنهاي طبي به شمار مي آيد كه منافع طبي و اثرات شفا بخشي فراواني دارد.

بر همين اساس از زمانهاي قديم درياچه اروميه مورد توجه بيماران امراض مختلف و اطبا بوده و پزشكان استفاده از آب درياچه مخصوصا از گل آن را به بعضي از بيماران توصيه مي نمايند. پس از جنگ حهاني دوم و تاسيس بيمارستان صليب سرخ شوروي در تهران، از طرف اين بيمارستان شعبه اي جهت معالجه امراض با گل درياچه اروميه تاسيس گرديد. انتقال لجن درياچه از طرف برخي كشورهاي خارجي جهت تهيه و ساخت كرمهاي آرايشي و نوعي پماد براي استفاده در درمان امراض جلدي در سالهاي گذشته رايج بوده است. هم اينك ساليانه هزاران تن از اغلب شهرهاي كشور براي بهبودي امراض مختلف از جمله بیماری پوستی پسوریس به آن رو مي آورند و از آب لجن و درياچه استفاده مي كنند.

همچنین آب كلروره درياچه اروميه در درمان بيماريهايي چون لنفاتيسم، التهاب مزمن، شكستگي هايي كه دير جوش مي خورند، بيماريهای روماتيسمي مفاصل، بيماريهای اعصاب و بيماريهای مختلف زنان شامل متريت ها، سالپنژيتهای مزمن و رحمی بسيار موثر است.

لجن درمانی و طب سنتی:

از سال های دور استفاده از لجن و نمک مورد توجه پزشکان سنتی قرار گرفته است. در طب سنتی و تاریخی ما هم از این خاصیت درمانی لجن و نمک در بهبود و درمان بیماریهای مردم بسیار یاد شده است. در ۲۲۰ کلینیک و مرکز تحقیقاتی لجن درمانی در خارج از کشور از خاصیت طبی لجن در درمان بیماری پوستی پسوریازیس استفاده می کنند. تا حدی که اکثر شرکتهای بیمه هم این درمان را پذیرفته و هزینه های درمانی آن را میپردازند. این نشان می دهد که مردم دنیا، ترجیح میدهند از طب و درمان گیاهی بجای استفاده از داروهای شیمیایی استفاده کنند تا عوارض کمتری متحمل شوند.

روش انجام لجن درمانی:

علاوه بر حمام لجن گرفتن، می توان از روش مالیدن لجن روی پوست هم استفاده درمانی نمود به تازگي نيز شركت هاي توليد كننده شامپوها و مواد زيبا كننده، محصولات جديدي براي استفاده از اين روش درماني عرضه كرده اند.

لجن‌هاي طبي، سرمايه فراموش شده ايرانيان:

لجن درمانی از سال های گذشته در دنیا مورد توجه بوده است، اما در سال‌ هاي اخير بصورت علمی مورد بحث و بررسي و تحقيق کارشناسان و محققان قرار گرفته و پروتکلهای درمانی مدرن تدوین گردیده است. با بررسي اجمالي ايران و کشورهاي جهان از لحاظ استفاده از نعمات خدادادي متوجه مي‌شويم، لجن‌ هاي طبي درماني که در دنياي پيشرفته و علمي کنوني بسيار مورد توجه قرار گرفته در کشور ما که يکي از قطب‌ها و منابع اصلي این نوع درمان می تواند باشد با بي‌ مهري فراوان روبه‌رو شده و از اين شیوه درمانی بهره لازم برده نمی شود.