گیاه شاتره با نام علمی Fumaria officinalis  طبع سردی دارد و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ های پوستی از آن استفاده زیادی می‌ شود. اسید فوماریک آن برای التیام اگزما و پسوریازیس موثر است و آلکالوییدهای آن در بهبود بیماری‌های کبدی و صفراوی نافع است و به کبد در نقش سم‌ زدایی کمک کرده و خون را تصفیه می‌کند. اسید فوماریک ماده ای است که به میزان قابل توجهی در گیاه شاتره وجود دارد و در سال های اخیر آن را به طریقه مصنوعی نیز تهیه می کنند که در بعضی از داروها نظیر داروهای پسوریازیس مصرف می شود. از آنجا که اغلب مشکلات پوستی در افراد به دلیل مشکلات کبدی است این عرق گیاهی می‌تواند بسیاری از مشکلات پوستی را برطرف نموده و ظاهری شاداب و با طراوت برای فرد ایجاد نماید.

گیاهشناسی:

شاتره یا شاهتره با نام عمومی Common fumitory و Earth smoke گیاهی است علفی به ارتفاع تا ۸۰ سانتی متر که در مزارع، باغ ها و زمین های کشاورزی به حالت خودرو می روید.

شاخه های ظریف فراوان و برگ هایی با تقسیمات بسیار زیاد، باریک و کوچک دارد. گل های شاتره کوچک به رنگ سفید یا سفید مایل به گلی است که به صورت مجتمع و گل آذین خوشه قرار گرفته اند. میوه ها کوچک و کروی هستند. قسمت مورد استفاده ی شاتره تمام قسمت های هوایی آن می باشد.

گونه ی Officinalis این گیاه در ایران رویش ندارد و آن چه به نام شاتره در بازار ایران وجود دارد، مربوط به دو گونه ی Parvifelora fumaria و Fumaria villantii است.

تاریخچه:

شاتره از زمان عهد عتیق شناخته شده و در کتاب های “خواص گیاهان” مربوط به قرون وسطی توصیف شده است. این گیاه در طب سنتی، برای درمان اگزما و بیماری های دیگر پوستی به کار می رفته است، هم چنین به عنوان ملین و مدر مصرف می شده است. در دهه ی گذشته، این گیاه دوباره مورد توجه قرار گرفت، زیرا بنا به گزارشاتی، به احتمال زیاد عصاره ی آن در بهبودی بیماری های قلبی- عروقی و دستگاه کبدی- صفراوی و پوستی موثر است.

منبع جغرافیایی:

این گیاه بومی اروپا و آسیاست. در کنار جاده ها به عنوان علف هرز مزارع می روید و بیشتر توسط کشورهای شرقی اروپا صادر می گردد.

ترکیبات مهم:

قسمت هوایی گیاه حاوی حدود یک درصد آلکالوئید است. بیش از ۳۰ عدد آن ها تعیین فرمول شده اند. اکثر این الکالوئیدها از مشتقات بنزیل ایزوکنیولین هستند.
مهم ترین این آلکالوئیدها شامل فومارین(پروتوپین)، فوماری لین و سیناکتین هستند. از دیگر ترکیبات شاتره می توان فلاوونوئیدها، اسیدهای گیاهی به ویژه اسید فوماریک و موسیلاژ را نام برد.

چند توصیه در مصرف شاتره:

ترکیب شدن عرق شاتره با عرق کاسنی مضاعف شدن خواص این گیاه دارویی را در پی دارد.

عرق شاتره در مقایسه با دم کرده آن خواص درمانی کمتری دارد، اما به دلیل دسترسی آسانتر از سوی کارشناسان مصرف آن توصیه می‌‌ شود.

توصیه می شود دم کرده شاتره را گرم مصرف کنید. چون ممکن است با سرد شدن، مواد موثر آن رسوب کنند.

برای مشکلات کبدی، صفراوی و پوستی باید از دم کرده ی آن استفاده کرد و در این موارد عرق شاتره بی تاثیر است.

طریقه و میزان مصرف:

گیاه شاتره به دلیل خواص بی‌ نظیری که در پاکسازی پوست و درمان ضایعات پسوریازیس دارد، همواره توسط درمانگران طب سنتی به صورت خوراکی یا موضعی برای درمان ضایعات پسوریازیس و اگزما یا پیشگیری از بروز آنها در بدن توصیه می شده است.

به همراه ۴-۲ گرم از خشک شده این گیاه (مخلوط برگ، ساقه و گل) یک لیوان آب جوش افزوده و ۱۵ دقیقه بگذارید بماند، سپس آن را صاف نموده و گرما گرم قبل از غذا میل کنید.

می توان روزانه تا سه نوبت این مقدار را (صبح، ظهر، شب) تکرار کرد.(جمعاً می توان روزانه ۱۲-۶ گرم گیاه که معادل حدود سه لیوان محصول صاف شده است را مصرف کرد.)

شاه تره گیاهی است که نمونه خشک آن در بازار موجود است و به شکل طبیعی خرد شده و ریز است، لذا می توان مستقیماً آب جوش را روی آن ریخت و نوشیدنی تهیه کرد.

مصرف در بارداری و شیردهی:

تا کنون این موضوع مطالعه نشده است. بنابراین بهتر است در این دوران مصرف نشود.

عوارض جانبی:

مصرف مقدار عادی و دارویی شاتره دارای عوارض جانبی نیست. ولی مصرف مقادیر بسیار زیاد به دلیل وجود آلکالوئیدهای ذکر شده ممکن است باعث لرز، تشنج و مرگ گردد.