متوترکسات از دهه ۱۹۵۰ میلادی تاکنون به عنوان داروی سرطان بکار می رود. این دارو با جلوگیری از عمل ویتامین اسید فولیک مانع از ساختن DNA و بدین ترتیب مانع از رشد سلولی می شود. البته متوترکسات از سال ۱۹۹۳ تاکنون درکشورهای غربی برای سقط جنین مورد استفاده قرار می گیرد و تاکنون ۱۳۰۰ مورد سقط جنین توسط متوترکسات انجام شده است. اما به علت عوارض ناشی از این نوع سقط جنین دارویی و خطر تولد کودکان ناقص الخلقه، این کار زیر نظارت اکید پزشکان معالج انجام می شود.
متوترکسات (Methotrexate):
متوترکسات (Methotrexate) بطور شایع برای درمان آرتریت روماتوئید و هم چنین درمان آرتریت روماتوئید کودکان، لوپوس، آرتریت پسوریاتیک، میوزیت ها، واسکولیت ها و بعضی بیماری های دیگر روماتیسمی تجویز می شود.
این دارو، یک داروی تضعیف کننده سیستم ایمنی است. منظور از این عنوان این است که بر خلاف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و استروئیدی، این داروها فقط علائم بیماری را از بین نمی برند بلکه بر روی سیر بیماری نیز تاثیر دارند.
خطر استفاده از داروی ضد سرطان متوترکسات برای پسوریازیس:
دکتر پروانه موسوی کارشناس دارویی در واشنگتن در مورد عوارض مصرف داروی متوترکسات می گوید:
متوترکسات سالها پیش درست شد برای درمان انواع و اقسام سرطان ها. الان محل مصرف خیلی زیادی در درمان آرتروزهای رماتیسمی و پسوریازیس پیشرفته دارد که به داروهای دیگر جواب نمی دهد. برای سقط جنین در حاملگی های خارج از رحم، استفاده می شود. برای سقط جنین معمولی، این دارو توصیه نمی شود. اگر هم بخواهند استفاده کنند، حتما دارو باید تحت نظر پزشک مصرف شود و بوسیله پزشک متخصص باید تزریق شود به مریض.
یعنی حتی داروساز نمی تواند آنرا تجویز کند؟
دکتر پروانه موسوی: اصلا، اصلا. من داروساز کلینیکی هستم. حق نسخه نوشتن دارم دربیمارستانی که کار می کنم، اما به خودم اجازه نمی دهم داروی شیمی درمانی را به مریض تجویز کنم. برای اینکه باید یک سری آزمایش هایی قبلا انجام شود، قبل و بعد از تزریق، مانند آزمایش خون. مقدار مواد مختلف را در خون اندازه می گیرند که ببینند که این دارو صدمه ای وارد نیاورده باشد.
متوترکسات را که به عنوان یک داروی شیمی درمانی مطالعه کردند، عوارض جانبی گزارش شده اش، بسیار وسیع است. با اینکه خودش برای معالجه سرطان و سرطان های خونی هم بکار می رود، ممکن است باعث سرطان های خونی دیگر شود. انواع و اقسام ناراحتی های قلبی، صرع و غش…، ممکن است باعث ناقص الخلقگی جنین، یا نازایی مادر شود.
همه اینها البته مال زمانی هست که دوز بالا داده می شود برای درمان سرطان. ولی باز هم گزارش هایی هست که حتی بصورت یکبار مصرف هم زمانی که فرد باردار می باشد و یا اقدام به بارداری می کند، اگر بچه نیفتد، بچه ای که بدنیا می آید، احتمال عقب افتادگی او وجود دارد. ناقص الخلقگی هست که ممکن است ظاهری باشد و بشود دید یا ممکن است ظاهری نباشد و در ارگان های داخلی بدن مثل قلب باشد.
دکتر پروانه موسوی کارشناس دارویی در واشنگتن می گوید به دلیل همین عوارض است که همه مراجع بهداشتی به بیماران پسوریازیسی که از این درمان استفاده می کنند، پیشگیری از بارداری را توصیه میکنند و به گفته خانم موسوی، راه های جلوگیری از بارداری هم کم نیستند. ممکن است همان لحظه جنین سقط شود، اما ممکن است که عوارض متوترکسات برای همیشه دامن بیمار پسوریازیسی را بگیرد. یا اصلا بطور کلی بچه دار نشود موقعی که می خواهد بچه دار بشود.
استفاده از داروی متوترکسات برای سقط جنین:
به همین دلیل استفاده از داروی بیماری سرطان برای سقط جنین، یکی از موارد کاربردی برای سقط جنین است. متوترکسات از سال ۱۹۹۳ تاکنون درکشورهای غربی برای سقط جنین مورد استفاده قرار می گیرد و تاکنون ۱۳۰۰ مورد سقط جنین توسط متوترکسات انجام شده است. اما به علت عوارض ناشی از این نوع سقط جنین دارویی و خطر تولد کودکان ناقص الخلقه، این کار زیر نظارت اکید پزشکان معالج انجام می شود.
