اگر شما هم مبتلا به پسوریازیس باشید می دانید که استرس از جمله عواملی است که می تواند حالت های بیماری پوستی پسوریازیس را تشدید نماید. هر چند پرهیز از استرس برای انسان قرن ۲۱ امری دشوار و تقریبا غیر ممکن است اما با توجه به اینکه ابتلا به پسوریازیس خود یک عامل نگران کننده بوده و می تواند بر میزان استرس فرد بیافزاید و موجب بروز تنش های گوناگونی برای او گردد کاهش سطح استرس می تواند بسیار کار گشای باشد. همچنین بیماری پسوریازیس ممکن است در حین انجام کار و یا در زندگی اجتماعیتان نیز ایجاد اختلال نماید، به هر حال راه های گوناگونی برای پرهیز و یا به حداقل رساندن استرس ها در زندگی و در زمان ابتلا به پسوریازیس وجود دارد و می توان با بهره گیری از آنها استرس را به حداقل رساند.
ارتباط استرس و بیماری پسوریازیس:
احساساتی که ما در درون خود داریم می تواند برآنچه ما در ظاهر به نظر می رسیم اثر داشته باشد. تمام وقایعی که از نظر عاطفی بر احساس آرامش و خوب بودن ما اثر بگذارد افسردگی، اضطراب و استرس می تواند با مشکلات مو و ناخن و پوست ما مرتبط باشد.
وقتی بیمار دچار عود بیماری پسوریازیس می شود دیگر حاضر نیست به راحتی در جامعه ظاهر شود و هرگاه فرزند نوجوان شما دچار افکار وسواسی شود فقط با کندن موهای سر یا ابروی خود از شر این افکار وسواسی راحت می شود این موارد فقط مثال های اندکی از مثالای متعددی هستند که نشان می دهد ذهن و پوست به شدت با هم مرتبط اند. بسیاری بیماریهای پوستی مثل آکنه (جوش صورت)، کهیر، اگزما، پسوریازیس و لک و پیس دارای ریشه هایی در ذهن و روان هستند.
استرس اعضا مختلف بدن انسان را به شیوه های مختلف متاثر می کند. در واقع در افراد مختلف اعضایی از بدن که به استرس پاسخ می دهند متفاوت است در برخی بیماران استرس باعث سردرد و میگرن می شود در برخی باعث درد معده و حتی زخم معده می شود. در برخی تعریق پوست را افزایش می دهد یا باعث وقوع ضایعات پوستی پسوریازیس می شود و در برخی مولد مشکلات قلبی و حتی مرگ ناگهانی می شود.
مطالعات نشان داده است که پوست انعکاس خوبی از استرس های درونی است و حداقل ۳۰% بیماران با مشکلات پوستی دارای یک مشکل روانپزشکی زمینه ای هستند که اغلب در ویزیت اول بیمار پنهان می ماند اما در صورتی که کشف و درمان شود می تواند اثر بسیار مثبت در بهبود وضعیت پوستی بیمار بگذارد.
استرس گاهی باعث عود بیماری پوستی می شود و گاهی باعث وقوع رفتارهایی می شود که باعث بدتر شدن ظاهر بیماری پوستی است مثلا فرد مبتلا به پسوریازیس صورت در اثر استرس بیشتر ضایعات خود را دستکاری می کند یا ضایعات پوستی خود را بیشتر خارش می دهد که باعث گسترش بیشتر مشکل است.
هر گاه به طور توام بیماری پوستی و استرس زمینه ای بیمار را درمان کنیم پوست اغلب سریعتر و کاملتر درمان می شود، زیرا اثرات سوء استرس برداشته می شود و این امر باعث کاهش سطح اضطراب عمومی بیمار و ایجاد احساس بهتری نسبت به خود در وی است.
نقش استرس در بیماری پسوریازیس:
استرس بر روی بیماریهایی که در واقع پوستی هستند و تظاهرات جلدی دارند اما به وضعیت های روحی فرد پاسخ میدهند و در اثر استرس بدتر میشوند مثل بیماری پسوریازیس (بیماری صدف که لکه های قرمز برجسته پوستی همراه با پوسته ریزی های شدید به خصوص در سر و زانو و آرنج مشخص می شود) از جنبه های مختلف اثر می کند:
۱-در قدم اول پوست را حساستر و دارای واکنش پذیری بیشتر می کند. استرس باعث ایجاد ضایعات مقاوم تر و التهابی شده، ناخن ها را شکننده و نامنظم کرده و باعث ریزش مو، بدتر شدن ضایعات و خارش بیش از حد است.
۲- استرس باعث می شود بیماران پسوریازیس به پوست خود بی توجهی کنند و گاهی پوست خود را مورد آزاد قرار میدهند. در بهداشت و مراقبت موها کوتاهی میکنند و با خراش دادن یا مالش بیش از حد و خاراندن پوست آن را تخریب و زخمی میکند. در واقع استرس میتواند باعث ایجاد سیکل معیوب تشدید خارش و خاراندن و خراشیدن مکرر پوست شود.
۳- در اثر استرس هورمونهایی مانند کورتیزول در بدن ترشح می شود که باعث افزایش ترشح چربی یا عود ضایعات صورت و بدن میشود.
۴- پوست اولین سد دفاعی بدن است و به عنوان یک سد فیزیکی و نیز به عنوان اولین محل حضور سلولهای دفاعی برای مبارزه با باکتریها و ویروسها و عوامل عفونت زا عمل میکند. استرس میتواند باعث افزایش تعداد سلولهای دفاعی و نیز فعال شدن نابجای آنها در پوست شده و در نتیجه باعث وقوع واکنش های خود ایمنی مثل حساسیت سرشتی پوست و بیماری پسوریازیس(صدف) گردد و بیماریهای التهابی پوست را عود دهد. استرس می تواند در وقوع لک و پس و طاسی سکه ای یا منطقه ای که بیماریهای خود ایمنی هستند موثر باشد. استرس می تواند باتخریب سد دفاعی پوست باعث کاهش مقاومت پوست نسبت به عفونتها شود. به علاوه با تخریب لایه محافظ پوست باعث تشدید از دست رفتن آب از پوست و افزایش نفوذ عوامل محرک و حساسیت زا به پوست شود.
۵-استرس می تواند رشد، تقسیم و تمایز سلولهای جدید را در پوست کاهش دهد به علاوه مانع خونرسانی مناسب به پوست شود. در نتیجه بازسازی سلولها و پاکسازی رادیکارهای آزاد از سطح آنها دچار اختلال شده و باعث تسریع فرآیند پیری و رنگ پریدگی پوست ما گردد.
۶- هرگاه بدن؛ تحت استرس است با تولید هورمونهای خاص باعث تولید چربی بیش از حد در سطح پوست و ایجاد اختلال در سیستم لنفاوی و جریان خون می شود در نتیجه بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس و آکنه (جوش صورت) را عود می دهد و حلقه های تیره اطراف چشم و پف آلودگی اطراف چشم ایجاد می کند.
عوامل استرس زا در بیماران پسوریازیس:
مطالعات علمی نیز به طور دقیق ارتباط بین استرس و تشدید بیماری پسوریازیس را نشان داده اند. تشدید علائم آن با استرس رابطه مستقیم دارد از این رو بهتر است مبتلایان به این بیماری شرایط روحی و روانی سالم و مطلوبی داشته باشند.
از طرف دیگر وجود بیماری پسوریازیس به خودی خود برای فرد مبتلا، ایجاد استرس می کند. وجود لکه های پوستی پسوریازیس، فرد را در مواجهه با اطرافیان حتی همسر و فرزندان دچار استرس می کند.
وقتی بیماری پسوریازیس، کف دست و پا را درگیر می کند، بیماری بسیار سخت و آزار دهنده می شود، زیرا فرد مبتلا از انجام کارهای روزانه خود باز می ماند و این خود سطح استرس را در فرد مبتلا افزایش می دهد.
از طرف دیگر انجام درمان های پسوریازیس نیز استرس زا است. از یک طرف وقت گیر بودن و از طرف دیگر پر هزینه بودن درمان ها، برای بیماران ایجاد استرس می کند. در این شرایط، پیدا کردن روش هایی برای کم کردن و کنترل استرس از اهمیت بالایی برخوردار است.
باید بدانیم روش های واقعی و موثر برای کسب آرامش و کاهش استرس کدامند. ما می توانیم با استفاده از این روش ها و کم کردن استرس، توانایی خود را برای مواجهه با مشکلات پیش رویمان افزایش دهیم.
شیوه کنترل استرس:
در زیر به چند نکته اساسی و موثر در کم نمودن استرس در بیماران پسوریازیسی می پردازیم:
اگر دریافتید که بیماری شما از استرس متاثر بوده و با استرس تظاهرات آن بیشتر می گردد حتما مورد را با پزشک متخصص پوست خود در میان بگذارید.
حتما دوستان و یا بستگان خود را از بیماری و وضعیت آن مطلع نمائید و به آنها اجازه دهید تا بدانند چگونه می توانند در این باره کمک نمایند. همواره به خاطر داشته باشید اگر شما از کسی کمک نخواهید هر گز کسی از وضعیت شما مطلع نخواهد شد .مطمئا باشید مطلع بودن دوستانتان از وضعیت بیماریتان در رعایت حالتان و کاهش استرس محیط بسیار بسیار کار ساز خواهد بود.
مطمئنا شما با گذر زمان در می یابید در برخی از فصول و یا ماه ها وضعیت بیماریتان بدتر خواهد شد لذا هوشیار باشید تا در این زمانها از ایجاد شرایط استرس زا همانند وقایع اجتماعی و یا فعالیتهای فیزیکی استرس زا پرهیز نمائید و این امور را به زمانهای مناسبتری موکول نمائید .
هرگز به حرف افراد غیر متخصص که به شما پیشنهاد های عجیب و غریبی همانند مصرف الکل و یا داروهای مخدر را برای کاهش استرس می دهند گوش ندهید زیرا چنین عواملی می تواند بر استرس شما افزوده و اثرات معکوسی داشته باشد .
هر روز صبح با لبخند و حس مثبت به زندگی و اطرافیانتان از خواب برخیزید و به امور روزمره خود بپردازید. گوش دادن به موزیک های آرامش بخش را نیز فراموش ننمائید. ورزشهای مبتنی بر آرامش همانند یوگا نیز می تواند کمک شایانی به کاهش سطح استرستان نموده و در کنترل بیماریتان نیز موثر باشد .
به بیماران مبتلا به پسوریازیس توصیه اکید می گردد به طور مرتب با پزشک متخصص پوست خود در تماس بوده و از راهنمایی ها و دستورات او برای کنترل و درمان بیماری خود بهره مند گردند.
از استرس باید به هر طریق جلوگیری کرد اضطراب و استرس زاییده زندگی مدرن امروزی است. اما اولین نکته آن است که باید آسوده بود و زندگی را آسان گرفت. برای دارا بودن پوستی سالم باید از وقایع و موقعیت های استرس زا احتراز کرد و رژیم غذایی را خوب کنترل کرد. بیماران عمدتا از توضیح راجعه به جنبه های روانی بیماری خود شرمگین می شوند و پس زمینه های اضطرابی خود را مخفی می کنند پس پزشک باید خیلی محتاطانه وارد مقوله های روان شناختی بیماری شود. بیماران ممکن است از ورزش، موسیقی ملایم، تکنیک هایآرامش بخش(Relaxation) و کلاسهای آموزش نحوه کنترل استرس همزمان با درمان بیماری پوستی خود سود ببرند.
پزشکان متخصص پوست باید متوجه باشند که در صورتی که علی رغم درمان بیماریهای پوستی مرتبط با استرس باز هم بیمار مقاوم به درمان بود همیشه به احتمال دخالت استرس در مقاومت بیمار به درمان توجه نمایند.
در صورتی که پزشک متخصص پوست نیاز به ارجاع بیمار خود به روانپزشک دارد باید این کار را خیلی ماهرانه انجام دهد تا با مقاومت بیمار روبرو نشود. گاهی لازم می شود درمانهای خوراکی ضد اضطراب و استرس مثل فلوکستین یا داروهای بنزودیازپین با درمان بیماری پوستی توام شود.
اگر ظاهر یک بیماری پوستی باعث ناراحتی بیمار باشد می تواند باعث بروز افسردگی شود در این شرایط به خصوص در مورد بیماریهای مزمن پوستی، تکنیک های بهتر کردن اعتماد به نفس بیمار می تواند کمک کننده باشد رفتار درمانی شناختی می تواند باعث تغییر واکنش افراد به بیماریها شود. همچنین نشان داده شده که درمانهایی مانند یوگا و مدیتیشن که باعث آرامش بخشی به بیمار می شود.
آنچه مسلم است برنامه مشخص درمانی برای کاهش استرس برای بسیاری از بیماران پوستی پسوریازیس می تواند مفید باشد به خصوص در افرادی که در ریسک بالای ابتلا به بیماری پسوریازیس هستند.
