تغذيه مناسب بخش مهمی از برنامه درمانی برای بیماری پوستی پسوریازیس است. رژيم غذايی به خوبی متعادل شده سوخت لازم برای بدن شما را فراهم می کند تا عملکرد طبيعی اش را انجام دهد. هر چند راهنمای غذايی خاصی برای اشخاص مبتلا به پسوریازیس وجود ندارد، موارد تغذيه ای وجود دارد که شما بايد در مورد آن اطلاع داشته باشيد. تغذیه مناسب می تواند به شما در آرام نمودن التهاب بدن خود کمک کرده و باعث شود تا نیاز خود را به دارو ها کاهش داده و یا حتی آن را به کل از بین ببرید.
اهمیت تغذیه:
رعایت یک رژیم غذایی متعادل برای بیمار پسوریازیس مناسب است ولی نکته مهم آن است که نبایستی این رژیم غذایی باعث آسیب رسیدن به بیمار گردد. اگرچه پسوریازیس از عامل ژنتیکی نیز برخوردار است ولی چیزی که می خوریم نیز بر روی این بیماری تاثیر گذار است. احتمال خیلی کمی برای افرادی با مصرف بالای سبزیجات، هویج، گوجه فرنگی و میوه های تازه وجود دارد تا به پسوریازیس پیشرفته مبتلا شوند. به نظر می رسد که استرس اکسیدی، که می تواند با این گیاهان غنی و سرشار از آنتی اکسیدان کاهش یابد، با التهاب پوستی در بیماری پسوریازیس مرتبط است. علاوه بر این، در چندین مطالعه علمی ثابت شده است که استفاده بعضی از روش های رژیم غذایی باعث بهبود یافتن نشانه ها و علائم پسوریازیس می شود.
مشکلات پوستی معمولاً در نتیجه مشکلی در عملکرد برخی از اعضای بدن مانند کبد، کلیه ها یا روده ها پیش می آید و منجر به بروز برخی از مشکلات پوستی می شود. در این صورت بدن مجبور می شود که مازاد سموم بدن را از طریق غدد سباسه یا مولد عرق و یا از طریق سلولهای کراتینوسیت موجود در اپیدرم (که ۹۰ درصد لایه بیرونی پوست را تشکیل میدهند) دفع کند و همین مسئله هم باعث بروز مشکلات مختلفی مانند اگزما یا پسوریازیس می شود.
توجه به تركیبات سمی، ناخالصی‌ها، آلودگی‌ها، افزودنی های غذایی، رنگها و طعم دهنده های مصنوعی، در كنار تمام جزئیات زندگی امروز، تعجبی ندارد كه پوست برای نفس‌كشیدن و احساس تازگی نیاز به كمك شما داشته باشد. اگر تغذیه انسان ناسالم باشد و یا افراط در مصرف نوعی غذای سالم بوجود آید خلط سودا در بدن افزایش پیدا کرده و سبب بروز عارضه پوستی – جسمی – اخلاقی- افسردگی- می شود.
رابطه پسوریازیس با انواع تغذیه:
درمان و کنترل پسوریازیس نیاز به تلاش زیادی دارد. اول از همه باید دور مواد غذایی به اصطلاح سمی که منشأ مشکل هستند خط قرمز بکشید. اگر این غذاها به تناوب مصرف شوند نه تنها پاسخ به درمان با تأخیر مواجه می گردد بلکه ضایعات پوستی بیشتر پراکنده می شوند.
پژوهش ها در مورد پوست نشان داده است كه رژیم غذایی می تواند نقش عمده ای در حفظ سلامت پوست بازی كند. مواد خاصی در غذا وجود دارد كه پوست را از تخریب اشعه خورشید محافظت می كند، تا جایی كه حتی بیماری پسوریازیس (نوعی بیماری پوستی) با افزایش دریافت اسیدهای چرب ضروری بهتر می شود. كمبود بعضی از مواد مغذی می تواند باعث خشكی پوست و اختلال در بهبود زخم ها شود. هم چنین عدم تحمل غذایی ممكن است منجر به پسوریازیس شود كه در این حالت، غذایی كه تغذیه مصرفی در رابطه با کنترل پسوریازیس به دو دسته تقسیم گردید:
البته نمی توان انتظار داشت با اصلاح تغذیه، تمام مشکلات پوستی حل شود، اما انتخاب رژیم غذایی متناسب و متنوع از تشدید مشکلات بیماران پسوریازیس پیشگیری می کند.
تغذیه مفید برای بیماران پوستی پسوریازیس:
داشتن یک رژیم متعادل با انواع و اقسام غذاها، بسیار مهم می باشد، چرا که این رژیم بر روی سلامتی بدن اثر مثبتی می گذارد. اگر به اندازه کافی از غذاهای سالم و مفید نخوریم و یا بیش از حد غذاهای ناسالم مصرف کنیم، هر دوی این ها باعث تشدید بیماری پوستی پسوریازیس می شوند.
مهم ترین عامل کنترل کننده ی سلامت انسان نحوه ی تغذیه ی اوست. به همین علت در پزشکی ایرانی به تغذیه اهمیت فراوانی داده شده و در هنگام بیماری تاکید بسیاری بر نوع غذا دارد. پزشکان ایرانی همیشه اولین توصیه به بیمار را در باب نحوه ی تغذیه بیان می کردند. از طرفی نیز تغذیه و رعایت تغذیه مسئله ای است که همه افراد جامعه به راحتی می توانند از آن پیروی کنند.
بنابراین شایسته است تا اصول مهم تغذیه بیماران پسوریازیس را از کتب مرجع پزشکی ایرانی استخراج کرده و در دسترس مردم قرار دهیم تا بتوانیم سبک زندگی سالم را ترویج داده و از افزایش روز به روز شیوع بیماری ها پیشگیری کنیم. در ادامه به بعضی از گروه های غذایی مفید در درمان بیماری پوستی پسوریازیس اشاره میکنیم:
۱) مکمل‌ها:
نتایج برخی مطالعات حاکی از وجود ارتباطی میان کمبود بعضی ویتامین ها و تشدید یا بروز بیماری پوستی پسوریازیس وجود دارد. در ادامه به ارتباط برخی از ویتامین ها و چگونگی ارتباط آنها با بیماری پوستی پسوریازیس می پردازیم:
ویتامین A یا رتینول یکی از ویتامین‌های بسیار مفید برای حفظ سلامت پوست است. سال‌ها است که رتینوئیدهای مصنوعی به‌عنوان درمان آکنه شدید و بیماری پسوریازیس یا داءالصدف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نیاسین از خانواده ویتامین B است و به حفظ رطوبت و جوانی پوست كمك می كند، این ویتامین با خاصیت ضد التهابی موجب بهبود تحریكات پوستی در مبتلایان به پسوریازیس میشود. كاهش ویتامین B منجر به ایجاد درماتیت، خارش و واكنش های پوستی می شود بنابراین باید در رژیم غذایی افرادی كه دچار التهابات پوستی و پسوریازیس هستند از منابع حاوی این ویتامین استفاده کنند.
این ویتامین از رشد و تكثیر بیش از حد سلولها در بدن جلوگیری می كند و با توجه به اینكه در بیماری پسوریازیس سلول های پوستی به طور غیر طبیعی تكثیر میشوند، كمبود ویتامین D نیز موجب تشدید علایم بیماری می شود.امروزه، يك تركيبي صناعي ويتامين D به نام «كلسي پوترين» يا «كلسي پوتريول» وجود دارد كه فقط با نسخه قابل تهيه است. اين دارو براي بيماران مبتلا به پسوريازيس مفيد است و ميتواند همراه با ساير درمانها بكار برده شود
ویتامین C برای رشد و ترمیم بافت ها در همهٔ قسمت های بدن ضروری است. این ویتامین برای تشکیل کلاژن (که یک پروتئین مهم در تشکیل پوست، بافت ترمیم یافته، تاندون، رباط ها و عروق خونی است) لازم است. ویتامین C نیز در آب، محلول است و در میوه ها و سبزیجات تازه وجود دارد. این ویتامین اثر مهم ضد اکسید کنندگی دارد و سبب تولید کلاژن میشود. اثر ضد التهابی این ویتامین تأثیر مفیدی در درمان بیماری هایی چون اگزما و پسوریازیس دارد. ویتامین C برای نوسازی سلول، ضد آلرژی و دافع سموم بدن است. می‌توان آن را در بسیاری از میوه جات و سبزیجات پیدا کرد.
دانشمندان و محققان علم تغذیه در بررسی های خود در طی بیش از ۲۰ سال به این نتیجه رسیده اند که روی در بسیاری از فعل و انفعالات شیمیایی بدن، شرکت داشته و برای حفظ سلامتی و طول عمر بدون امراض وجود آن لازم و ضروری است. به دنبال اختلال سیستم ایمنی در اثر کمبود روی، بیماری های اتوایمیون (خود ایمنی) مثل آرتریت روماتویید، لوپوس، پسوریازیس و . . . افزایش می یابد. کسانی که مبتلا به نورودرماتیت و پسوریازیس هستند، اغلب مبتلا به کمبود روی هستند.
۲) ریز مغذی ها:
ريز مغذي ها در پوست و بيماری های پوستی نقشي موثر داشته که حتماً بايد از طريق رژيم غذايی به بدن وارد شوند. اگر رژيم غذايی مناسبی وجود نداشته باشد و سطح اين مواد كم باشد، علائم كمبود آن شامل خشكی پوست، پوسته پوسته شدن پوست، قرمزی پوست، زخم شدن و ترشح درچين هاي بدن مانند زير بغل و كشاله ران، مختل شدن رشدموها، بروز ريزش مو و اختلال در ترميم زخم ظاهر می شود. در ادامه مطلب به برترین ریز مغذی موثر در درمان پسوریازیس اشاره می کنیم:
گردو به لحاظ محتوای آنتيی اكسيدانی در راس مغزهای ديگر مثل بادام زمينی، انواع بادام درختی، پسته و ساير مغزها قرار مي گيرد. كه مصرف حدود هفت عدد مغز گردو در روز مي تواند بسياری از مزايای سلامتی آن را بر روی بدن برجای بگذارد. مطالعات نشان مي دهد كه يك مشت گردو دو برابر بيشتر از هر مغز خشكبار ديگری حاوی آنتی اكسيدان است. از فواید مصرف گردو مقابله با بيماري های پوستی نظير اگزما و پسوريازيس می باشد.
۳) سبزیجات و میوه جات:
میوه جات و سبزیجات حاوی هزاران آنتی اکسیدان شگفت انگیز هستند که محافظ پوست بشمار می آیند. آنتی اکسیدان ها موادی هستند که از تشکیل رادیکال‌های آزاد در سلولها جلوگیری میکنند. آنتی اکسیدان‌ها نقش مهمی در پیشگیری و جلوگیری از تشدید بیماری پوستی پسوریازیس دارند. برخی از میوه جات و سبزیجات موثر در کنترل پسوریازیس عبارتند از:
نتایج بررسی های متعدد نشان می دهد که مصرف مواد غذایی سرشار از بتاکاروتن می تواند باعث کاهش علائم پسوریازیس شود. در بین این مواد غذایی می‌توان به هویج، اسفناج، کدو، سیب زمینی شیرین، زردآلو، جعفری و هر ماده غذایی رنگی حاوی پیش ساز ویتامین A اشاره کرد. این مولکول های طبیعی خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارند و از بافت‌های بدن به ویژه پوست مراقبت میکنند. بهتر است بدانید که یک عدد هویج می‌تواند نیاز دو تا سه روزه بدن را به این ترکیبات مغذی تأمین کند. اما اگر از بیماری پسوریازیس رنج می برید این میزان مصرف را افزایش دهید و به‌طور روزانه و مرتب از این مواد غذایی میل کنید. هویج سرشار از ویتامین A و C است که پوست را تغذیه می کند، مانع خشکی پوست و پسوریازیس و لکه پوستی می شود.
کاهو سرشار از مواد معدنی، ويتامين و فيبر است. استفاده از کمپرس تهيه شده با جوشانده چند برگ کاهو به مدت ۲۰ دقيقه، در برطرف کردن آکنه و پسوريازيس موثر است.
مصرف متناوب «شاتوت»، «توت سیاه» و «تمشک» است که می‌تواند در کنترل و بهبود بیماری پسوریازیس کمک بسزایی بکند. که در این‌باره توصیه می شود بیمار باید روزانه تقریبا ۱۰۰ تا ۱۵۰ گرم «شاتوت»، «توت سیاه» و «تمشک» را (ترجیحا ناشتا) میل کرده و تا ۳۰ دقیقه بعد از آن هیچ غذایی نخورد.
ریزوراترول نوعی ترکیب شیمیایی در پوست گونه خاصی از انگور (muscadine grape) است که یک عامل پلی فنلی یافت شده در ۷۰ گونه گیاهی رایج از جمله انگورها، کاج، اکالیپتوس، زنبق، شاه‌توت و بادام زمینی می‌باشد. این ترکیب ابتدا در مطالعات سم شناسی مورد بررسی قرار گرفت. در موسسه تحقیقاتی سلامت (NIEHS) با بکارگیری نوع خاصی از رژیم غذایی حاوی عامل ریزوراترول توانایی بالقوه این ترکیب در سم زدایی از بدن انسان به اثبات رسید.
مصرف آب انار در از بین بردن رادیكال های آزاد سمی در بدن موثر است. آب انار بیشترین ظرفیت آنتی اكسیدانی را برای مهار یا خنثی سازی رادیكال‌های آزاد، به میزان ۹۶ درصد دارا بوده و در درمان پسوریازیس توصیه می شود.
پیاز خام دارای ویتامینC فراوان و یتامین های A,B و املاح معدنی از قبیل گوگرد، آهن ، آهک ، فسفر، پتاسیم، سدیم ، ید، سیلیس ، کلسیم ، استات دوشو، سیترات ، اینولین، صمغ وموم است . از جمله اثر درمانی پیاز خام محافظ از سیستم ایمنی و ترمیم سوختگی – پسوریازیس ( داءالصدف ) – درمان برص (ویتیلیگو) – جلوگیری از ریزش مو – مسکن درد و التیام زخم – ضد قارچ و …..می باشد.
پاپايين و کيمو پاپايين ، آنزيم های هضم کننده پروتئين يافت شده در خربزه درختي در کم کردن التهاب و بهبود ضایعات پوستی موثر هستند. پاپايين پروتئين غير فعال در پوست را تجزيه مي کند و به درمان پسوريازيس کمک می کند. به علاوه ويتامين های C و E و بتاکاروتن در درمان التهابات مفيد هستند و بنابراين برای درمان آسم، استئوآرتريت و آرتريت روماتوئيد و بسياري از بيماری هاي التهابی ديگر به کار می روند.
مهم ترین خاصیت زردچوبه، خاصیت صفرا آوری آن است. از دیگر خواص آن اثرات ضد التهاب، ضد سموم بعضی مارها، ضد سموم کبدی، ضد باکتری، ضد سرطان، ضد نفخ و مقوی معده هستند. یکی از اثرات گزارش شده زردچوبه ضد بیماری پسوریازیس بودن زردچوبه و کمک کننده در درمان پسوریازیس و سایر بیماریهای التهابی پوست می باشد.
۴) نوشیدنی ها:
نوشیدنی ها تأثیر بسیار زیادی بر “پوست” صورت و بدن و ضایعات پسوریازیس دارند که برخی از آن ها در ترمیم ضایعات پوستی پسوریازیس بسیار دخیل هستند که در ادامه به معرفی برخی از نوشیدنی های مفید در این رابطه می پردازیم:
این نوشیدنی گیاهی نوعی آرام بخش نیز محسوب می آید. با نوشیدن این چای سیستم عصبی بدن شما مقاوم تر شده، آرامش اعصاب و دوری از فشارهای عصبی را برای شما به ارمغان می آورد. از آنجایی که بسیاری از بیماری ها از جمله پسوریازیس ارتباط مستقیم با استرس و سیستم عصبی دارند، نوشیدن این چای را می توان به نوعی داروی تمام بیماری ها نام برد.
حداقل ۲ تا ۳ لیوان آب برای انجام فعالیت در بدن لازم می باشد. اما اگر شما ورزشکار و یا باردار یا شیرده هستید و یا در منطقه گرمسیر زندگی می کنید و حتی بیمار هستید، مطمئنا احتیاج به آب بیشتری دارید. افرادی که به بیماری پوستی پسوریازیس مبتلا هستند نیز به آب بیشتری نیاز دارند. پس سعی کنید آب بدن خود را تامین کنید تا بدن بتواند به درستی کارهای خود را انجام دهد و احساس خستگی و ضعف نکنید.
- نوشیدنی عرق شاتره و کاسنی:
ترکیب عرق شاه تره و عرق کاسنی را به نسبت مساوی مخلوط و به جای آب میل کنید که اثری به نسبت بیشتر از عرق شاه تره به تنهایی دارد. بنا به گزارشاتی، به احتمال زیاد نوشیدنی عرق کاسنی و شاتره در بهبودی بیماری پوستی پسوریازیس بسیار موثر است.
۵) روغن های گیاهی:
اكثر روغن های گیاهی مایع مقدار بسیار كمی اسید چرب اشباع و به ندرت ایزومرهای ترانس دارند، در حالی كه روغن های جامد حاوی مقدار زیادی چربی اشباع و ایزومر ترانس هستند. مصرف برخی از روغن های گیاهی تاثیر چشمگیری در کنترل بیماری پوستی پسوریازیس دارند که در ادامه مطلب به آن ها اشاره می کنیم:
می دانید که به طور معمول هیچ درمانی برای بیماریهای پوستی شناخته شده از قبیل اگزما و پسوریازیس وجود ندارد اما این بیماریها می توانند با مصرف روغن شتر مرغ بهتر مدیریت شوند و با توجه به سه عامل سن، وزن و نیاز بیمار اثر بخشی روغن جهت بازسازی پوست و نفوذ عمقی در بین لایه های پوست که هر کدام وظیفه ای خاص به شرح زیر به عهده دارند حدود ۷۵ روز زمان لازم است و باید با در نظر گرفتن ۳ عامل کلیدی فوق هر کسی دوز مصرف خود را مشخص کند.
روغن نارگیل ایجاد چین و چروک پوستی را که با بالا رفتن سن به طور طبیعی ایجاد می شود تاخیر می اندازد. روغن نارگیل همچنین در درمان بسیاری از مشکلات پوستی مثل پسوریازیس، آماس پوست، اگزما و سایر عفونت ها و بیماری های پوستی نیز زموثر است. درنتیجه، روغن نارگیل مهمترین ترکیب بسیاری از محصولات مربوط به مراقبت های پوستی مثل صابون ها، لوسیون ها، کرم ها و از این قبیل، درآمده است.
اسیدهای چرب امگا ۳ التهاب را کاهش می دهند و به پیشگیری از بیماری های التهابی مانند پسوریازیس کمک میکنند و خاصیت ضد آبی پوست را بهبود می بخشند. مصرف ماهی برای بعضی از انواع خشکی پوست، پسوریازیس و التهاب‌ها مفید است.
روغن بنفشه در اکثر بیماری های پوستی نظیر پسوریازیس بسیار مفید بوده و از آن می توان برای جلوگیری از ریزش موی سر، شوره سر، خارش پوستی در بیماری های پوستی استفاده کرد.
این روغن با ويژگی ضد التهاب و ترميم كنندگي به کنترل و درمان ضایعات پوستی پسوریازیس کمک می کند.
روغن گل پامچال مغربی که حاوی اسید لینولنیک گاما می باشد به کنترل پسوریازیس کمک می کند. گفته می شود این اسید چرب کمیاب به پوست مواد مغذی می رساند و تصور می شود عدم تعادل لیپیدهای پوست را برطرف کرده و به همین دلیل التهاب را کاهش می دهد. روغن گل پامچال مغربی معمولاً به صورت خوراکی به عنوان مکمل مصرف میشود.
روغن بادام شیرین اغلب در درمان پسوریازیس استفاده میشود چون حاوی اسید اولئیک و اورسولیک است که تصور می شود التهاب را کاهش داده و پوست را ترمیم می کند.
ممنوعیت های غذایی:
هر ماده‌ی غذایی که مصرف می کنید تأثیر خود را روی بدن به جا می گذارد؛ بخصوص اگر دچار مشکل خاصی باشید که باید وسواس بیشتری در انتخاب غذا داشته باشید. درمان پسوریازیس نیاز به تلاش زیادی دارد. اول از همه باید دور مواد غذایی به اصطلاح سمی که منشأ مشکل هستند خط قرمز بکشید. در این موارد معمولاً گندم مدرن و مشتقاتش، ذرت، گوشت قرمز، پروتئین‌های شیر گاو، پرتقال، گوجه فرنگی و غیره می‌تواند عاملی برای بروز مشکل شود.
توصیه میکنیم که تا حد امکان مصرف گوشت‌های قرمز پرچرب را محدود کنید. به خاطر اینکه چربی های موجود در این مواد غذایی باعث بروز التهاب در بدن بیماران مبتلا به پسوریازیس می شود.
گندم و فراورده‌های آن جزو غذا‌هایی محسوب می شوند که به علت داشتن ماده‌ای به نام گلوتن باعث تورم روده و در نهایت ایجاد سوءهاضمه و بدتر شدن بیماری پسوریازیس را در پی دارند. بنابراین توصیه می شود بیماران از ذرت و برنج و مواد تهیه شده از این مواد، جو، گندم سیاه و گندم معمولی پرهیز کنند.
شیر گاو احتمالاً مهمترین محرک غذایی برای پسوریازیس است، بنابراین ارزش آن را دارد که شیر را از برنامه غذایی خود حداقل به صورت موقت حذف کنید تا ببینید بهبودی حاصل می شود یا نه. شیر گاو می‌تواند کاملاً اسیدی باشد و اغلب پر از هورمون ها و مواد شیمیایی است که تأثیر منفی بر دستگاه ایمنی و عود پسوریازیس می‌گذراند. جایگزین های بسیار زیادی برای شیر گاو وجود دارد مانند: شیر گوسفند، میش و بز همه جایگزین خوبی هستند.
عدس (Lens culinaris) دارای مزاج سرد و خشک بوده به علت غلبه سودا (سردی و خشکی) در بیماری پسوریازیس بهتر است عدس خیلی کم و با مصلحات مصرف شود.
اسیدهای چرب امگا ۶ پیش ساز ایکوزانوئیدها در بدن می باشند که واسطه های التهابی هستند و روند التهاب در بیماری پسوریازیس را افزایش می دهند.
از مصرف زیاد قند و شکر خودداری نمایید زیرا سبب بدتر شدن علائم پسوریازیس می شوند: عسل، ملاس، فروکتوز، استویا، شیرین کننده های مصنوعی، شکر سفید
همچنین مصرف مواد غذایی مانند کاکائو، تخم مرغ، گوجه فرنگی، بادمجان و خرما موجب تشدید علایم بیماری در مبتلایان به پسوریازیس می شود.
کنترل پسوریازیس با کاهش وزن:
فراموش نکنید که کاهش وزن و کنترل آن تأثیر زیادی در بهبود بیماری پسوریازیس دارد. در نهایت اینکه افرادی بوده‌اند که با در پیش گرفتن تغذیه‌ی سالم و مصرف بیشتر غذاهای طبیعی و گیاهی بیماری خود را کنترل کرده اند. بهتر است صبور باشید و روند درمان را رها نکنید. بدون نظر پزشک مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید. اگر با مصرف داروها بیماری عود کند و یا مشکلی پیش بیاید حتماً بلافاصله پزشک را در جریان قرار دهید.
تجربیات شخصی در زمینه تغذیه:
البته نبایستی تجربیات شخصی فرد مبتلا به پسوریازیس در رابطه با رژیم غذایی اش را نادیده گرفت. بهترین راه این است که اگر فرد متوجه شد که ضایعات پسوریازیس وی پس از خوردن یک ماده غذایی خاص بدتر می شوند، از آن ماده غدایی پرهیز نموده و نتیجه را ملاحظه نماید.
