گیاه خار مریم با نام علمی Silybum marianum یک آنتی‌ اکسیدان قوی با اثر ترمیمی و ضد التهابی موثر برای بدن بوده که برای درمان اختلال پوستی پسوریازیس بسیار موثر است. طب سنتی معتقد است تنظیم فعالیت کبد و کمک به سم‌ زدایی از بدن می‌تواند به درمان بیماری پسوریازیس کمک کند. گیاه خار مریم از بهترین گیاهانی است که به‌ واسطه تاثیرش به این امر می‌ تواند به کاهش علائم پسوریازیس کمک کند.

گیاهشناسی:

بدون شک همه شما در اواخر بهار و در کنار جاده ها و صحرا ها گیاه خاردار بسیار زیبایی را دیده اید که سرشاخه های گرد تیغ دار سبز آن مزین به گلی است که به صورت یک کلاه بنفش خوشرنگ و زیبا روی آن قرار گرفته است و کاملا در بین گیاهان دیگر صحرا جلوه گری می کند. گیاهی است دو ساله دارای برگهای منقسم و دندانه دار به رنگ سبز شفاف که در کناره های برگ و رگبرگ ها لکه های سفید وجود دارد. گل های خار مریم لوله ای شکل و درشت  به رنگ ارغوانی بوده و میوه ان سیاهرنگ و شفاف می باشد.

تاریخچه:

بیش از ۲۰۰۰ سال است که فواید درمانی گیاه «خارمریم» به عنوان گیاه بومی مناطق مدیترانه، اروپای مرکزی و آمریکای شمالی و جنوبی شناخته شده است. شاید مهم‌ترین استفاده سنتی این گیاه جهت ازدیاد شیر مادر مادران شیرده باشد. همچنین از قدیم در آلمان برای درمان یرقان و مشکلات صفراوی و کبدی استفاده می‌ شده است.

رویشگاه:

این گیاه بومی جنوب اروپا، جنوب روسیه، آسیای صغیر، شمال آفریقا، شمال وجنوب آمریکا وجنوب استرالیا است.در ایران این گیاه خود رو بوده و در صحراهای ایران و بیشتر در دره هراز، دشت مغان، مناطقی از خوزستان، کلاردشت، گرگان، مازندران، آذربایجان، لرستان، فارس، خراسان، همدان می روید.

ترکیبات شیمیایی:

دانه خار مریم، داری تقریباً ۴ تا ۶ درصد سلی مارین و عصاره این گیاه حاوی ۶۵-۸۰ درصد سلی مارین و ۲۰ تا ۳۵ درصد اسید چرب میباشند. سلی مارین این گیاه دارای هفت نوع فلاونولیگنان ( سیلیبین نوع A ، سیلیبین نوع B ، ایزوسلیبین نوع A ، ایزوسلیبین نوع B ، سیلیکریستین ، ایزوسلیکریستین و سیلیدیانین) و یک تاکسیفولین (زردینه یا رنگ ساز زرد) می باشد.

خار مریم با تحریک تولید سلول‌ های جدید کبد از طریق ساخت پروتئین در کبد به وسیله سلی مارین به حل سنگ‌ های صفراوی و کمک به درمان پسوریازیس موثر است. سلی مارین در تصحیح اعمال غیر عادی کبد در جهت درمان پسوریازیس مفید می‌باشد؛ به طوری که از سنتز لوکوترین‌ها جلوگیری می‌کند. ارتباط دیگر عمل کبد و پسوریازیس در فیلتراسیون کبدی خون است.

در گردش خون کبدی افراد مبتلا به پسوریازیس اندوتوکسین‌هایی مشاهده شده (مانند اندونوکسین‌های دیواره باکتری‌ها در روده ) که با کاهش یا خنثی شدن آن‌ها پسوریازیس بهبود می‌یابد.

مسئله دیگر در پسوریازیس، افزایش تولید لوکوترین‌هاست که سیلی مارین از طریق مهار لیپوکسی ژناز از تولید آن جلوگیری می‌کند. همچنین ماده ای به نام گلوتاتیون (Glutathione) موجود در این گیاه نقش عمده ای در سم زدایی کبد ایفا می کند.

خواص دیگر خار مریم:

-خار مریم، در مقابله با سرطان پروستات، رحم و سینه موثر است و رشد سلول های سرطانی را نیز کاهش می دهد.

-این گیاه اثربخشی داروهای مربوط به شیمی درمانی را نیز افزایش می دهد.

-مقاومت انسولین در بیمارانی که از دیابت نوع ۲ رنج می برند را کاهش می دهد.

-خار مریم، در کاهش میزان کلسترول خون موثر است و کلسترول مفید را نیز افزایش می دهد.

-این گیاه در درمان اختلالات فوق کلیوی و سندرم روده ملتهب کاربرد دارد

-در مورد دیگر فواید این گیاه می‌توان گفت که خار مریم به دلیل تأثیرات شبه استروژن می‌تواند حجم شیر در مادران شیرده را افزایش دهد.

طریقه مصرف:

دم کرده: ۳/۵ گرم دانه را در ۱۵۰ سی سی آب جوش در ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دم کرده روزانه ۳ الی ۴ دفعه نیم ساعت قبل از غذا مصرف شود.

تنتور : ۱۵-۲۵ قطره را روزانه ۴ الی ۵ مرتبه مصرف کنند.

داروهای ساخته شده از گیاه خار مریم:

در پی تحقیقات در مورد این گیاه داروهایی با ترکیبات خاصی در سالهای اخیر ساخته و تولید شده اند. اکثر این داروها به شکل کپسول در وزنهای ۷۰ تا ۱۴۰ میلی گرمی ، عصاره مایع ، محلول، یا جدیدترین داروی تولید شده، ترکیب سیلیبین فسفاتیدل کولین است. تحقیقات انجام شده روی ترکیب سیلیبین فسفاتیدل کولین نشانگر این بوده که این نوع دارو دارای تاثیر بیشری نسبت به موارد طبیعی می باشد، چراکه فسفاتیدل کولین که یکی از اجزای کلیدی موجود در سلول بوده و باعث میشود، سیلیبین بهتر و آسانتر وارد محیط سلول شود.
داروی گیاهی لیورگل نیز یکی از بهترین داروهایی است که از گیاه خار مریم به دست می آید.

عوارض احتمالی:

خار مریم معمولاً برای مصرف مقدار کم دارای عوارض خاصی نیست. اما درصورت مصرف بیش از حد این گیاه ، عوارض جانبی همچون حساسیت پوستی، اگزما، سردرد و تهوع، ضعیف شدن قوه چشایی، عرق کردن و ضعف را به همراه دارد. همچنین خار مریم باعث پایین آمدن سطح قند خون خون میشود. به همین دلیل به افراد داری سطح قندخون پایین و یا دارای دیابت و کسانی که به هر دلیل برای آنها داروهای مرتبط با قند خون تجویز شده، هشدار برای مصرف کردن داده می شود.

مصرف در دوران بارداری و شیردهی:

استفاده این گیاه برای زنان باردار و یا در دوران شیردهی باید با احتیاط همراه باشد. خار مریم همچنین در گذشته برای مقوی ساختن شیر مادر به مادران داده میشده اما مطالعاتی در مورد مصرف این گیاه برای زنان باردار نشان داده کمی عوارض جانبی برای آنان به همراه دارد.